Ders AdıKodu Yerel KrediAKTS Ders (saat/hafta)Uygulama (saat/hafta)Laboratuar (saat/hafta)
Tanzimat Dönemi Edebiyatı Şiir ve TiyatroTDE124135300
ÖnkoşullarYok
YarıyılGüz
Dersin DiliTürkçe
Dersin SeviyesiLisans
Dersin TürüZorunlu @ Türk Dili ve Edebiyatı Lisans Programı
Ders KategorisiTemel Meslek Dersleri
Dersin Veriliş ŞekliYüz yüze
Dersi Sunan Akademik BirimTürk Dili ve Edebiyatı Bölümü
Dersin KoordinatörüAlparslan Oymak
Dersi Veren(ler)Ali Yıldız, Didem Ardali Büyükarman, Alparslan Oymak, Yakup Çelik
Asistan(lar)ıEsengül Sağlam Can
Dersin AmacıTanzimat döneminde şiir ve tiyatro türünde görülen değişiklik ve yenilikler hakkında öğrenciyi bilgilendirmek.
Dersin İçeriğiTanzimat Dönemi Edebiyatı (Şiir ve Tiyatro).
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
  • “Tanzimat Devri Edebiyatı”, İslam Ansiklopedisi Cilt 12/2, İstanbul: MEB Yayınları, 2001. (Madde Yazarı: Kenan Akyüz)
  • “Tanzimat Kaynakçası”, Başlangıçtan Günümüze Kadar Büyük Türk Klasikleri Tarih Antoloji Ansiklopedi, Cilt: 9, İstanbul: Ötüken-Söğüt, 2004, s.164-172.
  • “Türk Edebiyatı-Tanzimat Edebiyatı”, Türk Ansiklopedisi Cilt 32, Ankara: MEB Yayınları, 1983. (Madde Yazarı: Kenan Akyüz)
  • Ahmet Hamdi Tanpınar, 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, 10. baskı, İstanbul: Çağlayan Kitabevi, 2003.
  • Ahmet Hamdi Tanpınar, 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Yayına Hazırlayan: Abdullah Uçman, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2006.
  • Ahmet Hamdi Tanpınar, Edebiyat Üzerine Makaleler, 7. bsk., İstanbul: Dergâh Yayınları, 2005.
  • Ali Budak, Batılılaşma Sürecinde Çok Yönlü Bir Osmanlı Aydını Münif Paşa, İstanbul: Kitabevi, 2004.
  • Alim Gür, Ebüzziya Tevfik: Hayatı; Dil, Edebiyat, Basın, Yayın ve Matbaacılığa Katkıları, Ankara: Kültür Bakanlığı, 1998.
  • Başlangıçtan Günümüze Kadar Büyük Türk Klasikleri Tarih Antoloji Ansiklopedi, Cilt: 8-9, İstanbul: Ötüken-Söğüt, 2004.
  • Bernard Lewis, Modern Türkiye’nin Doğuşu, Çeviren: Prof. Dr. Metin Kıratlı, 9.bsk, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2004.
  • Cevdet Perin, Tanzimat Edebiyatında Fransız Tesiri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1946.
  • Erdoğan Erbay, Eskiler ve Yeniler Tanzimat ve Servet-i Fünûn Neslinin Divan Edebiyatına Bakışı, Erzurum: Akademik Araştırmalar, 1997.
  • Eski ve Yeni Harflerle Yeni Türk Edebiyatı Metinleri, Yayına Hazırlayan: Önder Göçgün, Konya: Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, 1987.
  • Fatih Andı, Ara Nesil Şairi Mehmed Celal, İstanbul: Alfa Yayınları, 1995.
  • Fatih Andı, Servet-i Fünûn’a Kadar Yeni Türk Şiirinde Şekil Değişmeleri, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 1997.
  • Fatma Aliye Hanım, Ahmet Cevdet Paşa ve Zamanı, Yayına Hazırlayan: Metin Hasırcı, İstanbul: Pınar Yayınları, 1994.
  • Hasan Akay, Tanzimat Sonrası Türk Edebiyatında Yeni Fikirler, İstanbul: Kitabevi, 1998.
  • Hilmi Ziya Ülken, Türkiye'de Çağdaş Düşünce Tarihi, 2. bsk., İstanbul: Ülken Yayınları, 1979.
  • Hilmi Ziya Ülken, Uyanış Devirlerinde Tercümenin Rolü, İstanbul: Vakit Gazete-Matbaa-Kütüphane, 1935.
  • İnci Enginün, Tanzimat Devrinde Shakespeare: Tercümeleri ve Tesiri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1979.
  • İnci Enginün, Türkçede Shakespeare, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2008.
  • İnci Enginün, Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839–1923), İstanbul: Dergâh Yayınları, 2006.
  • İsmail Habib Sevük, Avrupa Edebiyatı ve Biz: Garpten Tercümeler Cilt.1-2, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1940-41.
  • İsmail Habib Sevük, Edebi Yeniliğimiz II, İstanbul: Devlet Matbaası, 1932.
  • İsmail Habib Sevük, Tanzimat’tan Beri, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1944.
  • İsmail Habib Sevük, Türk Teceddüd edebiyatı Tarihi, İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1921-1922.
  • İsmail Parlatır, “XIX. Yüzyıl Yeni Türk Şiiri”, Türk Dili Türk Şiiri Özel Sayısı IV, Sayı: 481-482, (Ocak-Şubat 1992), s.1-285.
  • Kayahan Özgül, “Yusuf Kamil Paşa’nın Tercüme-i Telemak’ı”, Erdem, Cilt. 14, Sayı: 40, (Ocak 2002), s. 193–241.
  • Kayahan Özgül, Arayışlar Devri Türk Şiiri Antolojisi, Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, 2000.
  • Kayahan Özgül, Divan Yolundan Pera’ya Selametle: Modern Türk Şiirine Doğru, Ankara: Hece Yayınları, 2006.
  • Kayahan Özgül, Osmanlının Hazanında Gazel Dökümü: Modern Türk Şiirini Ararken, Ankara: Hece Yayınları, 2006.
  • Kayahan Özgül, XIX. Asrın Benzersiz Bir Politekniği: Münif Paşa, Ankara: Elips Kitap, 2005.
  • Kenan Akyüz, Encümen-i daniş, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 1975.
  • Kenan Akyüz, Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 1995.
  • Kenan Akyüz, Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi, 4. bsk., İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1986.
  • Mehmet Kaplan, Şiir Tahlilleri, İstanbul: Dergâh Yayınları, 1997.
  • Mehmet Kaya Bilgegil, Yakınçağ Türk Kültür ve Edebiyatı Üzerine Araştırmalar: Yeni Osmanlılar C.I, Ankara: 1976.
  • Nazlı Rana Güler, Bir Osmanlı Aydını İbrahim Ethem Pertev Paşa, Ankara: Berikan Yayınları, 2004.
  • Niyazi Berkes, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Ankara: Bilgi Yayınevi, 1973.
  • Orhan Okay, Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2005.
  • Ömer Faruk Akün, “Tanzimat Edebiyatı Sözü Ne Dereceye Kadar Doğrudur? I-II”, Kubbealtı Akademi Mecmuası, Cilt.6, Sayı: 2–3, (!977).
  • Şerif Mardin, Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu, Çevirenler: Fahri Unan-Mümtaz’er Türköne, İstanbul: İletişim Yayınları, 1996.
  • Tanzimat Edebiyatı, Derleyen: İsmail Parlatır, Ankara: Akçağ Yayınları, 2006.
  • Tanzimat I-II, İstanbul: MEB Yayınları, 1999.
  • Ümid Meriç, Cevdet Paşa'nın Cemiyet ve Devlet Görüşü, 2. bsk., İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1979.
  • Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi I-II-III-IV-V, Yayına Hazırlayanlar: Mehmet Kaplan-İnci Enginün-Birol Emil-Zeynep Kerman, İstanbul: Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1993.
  • Yeni Türk Edebiyatı Seçme Metinler, Yayına Hazırlayan: Kazım Yetiş, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı, 1996.
  • Abdülhak Hâmid Tarhan Bütün Şiirleri 1-2-3-4, Yayına Hazırlayan: İnci Enginün, İstanbul: Dergâh Yayınları, 1997-99.
  • Mehmet Kaplan, “Garam’daki İçtimaî ve Felsefî Fikirler”, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar I, 6. bsk., İstanbul: Dergâh Yayınları, 2002, s.301-313.
  • Mehmet Kaplan, “Tabiat Karşısında Abdülhak Hâmid I-II”, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar I, 6. bsk., İstanbul: Dergâh Yayınları, 2002, s.314-352.
  • Ömer Faruk Akün, “Abdülhak Hâmid’in Basılı Eserleri Hakkında Yeni Bilgiler”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt.15, (1967), s.107-159.
  • Sema Uğurcan, Abdülhak Hâmid Tarhan’ın Eserlerinde Tarih, İzmir: Akademi Kitabevi, 2002.
  • Abdullah Uçman, “Akif Paşa”, İslam Ansiklopedisi, Cilt.1, İstanbul: TDV, 1989, s. 261-263.
  • Ali İhsan Kolcu, Türk Şiirinde Yokluk Fikri ve Akif Paşa’nın Adem Kasidesi, Ankara: Akçağ Yayınları, 2002.
  • Abdullah Uçman, Muallim Naci, İstanbul: Toker Yayınları, 1974.
  • Celal Tarakçı, Muallim Naci Efendi ve Eserlerinden Seçmeler, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1994.
  • Fevziye Abdullah Tansel, “Muallim Naci ve Recaizade Ekrem Arasındaki Münakaşalar ve Bu Münakaşaların Sebep Olduğu Edebî Hadiseler”, Türkiyat Mecmuası, Cilt.10, (1951–53), s.159-200.
  • Doğumunun Yüzellinci Yılında Namık Kemal, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 1993.
  • İnci Enginün, “Namık Kemal ve Tiyatro”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 4.bsk., İstanbul: Dergâh Yayınları, 2001, s. 26-34.
  • Kazım Yetiş, Namık Kemal'in Türk Dili ve Edebiyatı Üzerine Görüşleri ve Yazıları, 2. bsk., İstanbul: Alfa Yayım Dağıtım, 1996.
  • Mehmed Kaplan, Namık Kemal: Hayatı ve Eserleri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1948.
  • Mehmet Kaplan, “Hürriyet Kahramanı: Namık Kemal”, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar 3 Tip Tahlilleri, 4. bsk., İstanbul: Dergâh Yayınları, 2001, s.177-185.
  • Bütün Eserleri Recaizade Mahmut Ekrem I-II-III, Yayına Hazırlayanlar: Nurettin Çetin-İsmail Parlatır-Hakan Sazyek, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1997.
  • İsmail Parlatır, Recai-zade Mahmut Ekrem, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1986.
  • Kazım Yetiş, Talim-i Edebiyatın Retorik ve Edebiyat Nazariyatı Sahasında Getirdiği Yenilikler, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi, 1996.
  • Bedri Mermutlu, Sosyal Düşünce Tarihimizde Şinasi, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2003.
  • Bütün Eserleri Şinasi, Yayına Hazırlayanlar: İsmail Parlatır-Nurullah Çetin, Ankara: Ekin Kitabevi, 2005.
  • Gündüz Akıncı, Batıya Yönelirken Şinasi, 2. bsk., Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 1966.
  • Bütün Eserleri Şinasi, Yayına Hazırlayanlar: İsmail Parlatır-Nurullah Çetin, Ankara: Ekin Kitabevi, 2005.
  • Gündüz Akıncı, Batıya Yönelirken Şinasi, 2. bsk., Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 1966.
  • İnci Enginün, “Şair Evlenmesi”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 4.bsk., İstanbul: Dergâh Yayınları, 2001, s. 11-18.
  • Fethi Gözler, Ziya Paşa’nın Terci-i Bend’i ile Terkib-i bend’i Üzerine Düşünceler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.
  • Mehmet Kaya Bilgegil, Ziya Paşa Üzerine Bir Araştırma, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları, 1979.
  • Mustafa Apaydın, Türk Hiciv Edebiyatında Ziya Paşa, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2001.
  • Önder Göçgün, Ziya Paşa’nın Hayatı, Eserleri, Edebi Şahsiyeti ve Bütün Şiirleri ve Eserlerinden Açıklamalı Seçmeler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2001.
Opsiyonel Program Bileşenleri.

Ders Öğrenim Çıktıları

  1. Tanzimat döneminde sosyal ve siyasal yaşamda görülen değişiklikler hakkında bilgi sahibi olur.
  2. Çeviri faaliyetleri hakkında bilgi edinir.
  3. Eski şiirimiz ve yeni şiirimiz arasındaki farkları anlar.
  4. Yeni bir tür olarak tiyatro hakkında bilgi sahibi olur.
  5. Gazete, gazetecilik, eleştiri ve deneme hakkında bilgi sahibi olur.

Ders Öğrenim Çıktısı & Program Çıktısı Matrisi

DÖÇ-1DÖÇ-2DÖÇ-3DÖÇ-4DÖÇ-5

Haftalık Konular ve İlgili Ön Hazırlık Çalışmaları

HaftaKonularÖn Hazırlık
1Tanzimat edebiyatını hazırlayan etmenler üzerinde durulacak.19. yüzyılın ilk yarısında sosyal ve siyasî yaşamda görülen değişiklikler incelenecek.Verilen makale ve kitapların okunması
219. yüzyılın ilk yarısında divan şiirinde görülen değişiklikler incelenecek. Tanzimat sonrası gelişen yeni şiir anlatılacak.Verilen makale ve kitapların okunması
3Akif Paşa’nın hayatı ve “Adem Kasidesi” işlenecek.Verilen makale ve kitapların okunması
4Şinasi’nin Tanzimat sonrası gelişen yeni edebiyata katkıları ve Şinasi'nin şiiri üzerinde durulacak.Verilen makale ve kitapların okunması
5Namık Kemal’in sanat anlayışı ve şiiri üzerinde durulacak.Verilen makale ve kitapların okunması
6Namık Kemal’in şiir anlayışına devam edilecek.Verilen makale ve kitapların okunması
7Ziya Paşa ve şiiri üzerinde durulacaktır.Verilen makale ve kitapların okunması
8Ara Sınav 1 / Uygulama veya Konu Tekrarı
9Recâizade Mahmut Ekrem Türk Şiirine Getirdiği YeniliklerVerilen makale ve kitapların okunması
10Recâizade Mahmut Ekrem Türk Şiirine Getirdiği YeniliklerVerilen makale ve kitapların okunması
11Abdülhak Hâmid’in sanat anlayışı, Türk şiirine getirdiği yenilikler ve şiiri üzerinde durulacak.Verilen makale ve kitapların okunması
12Abdülhak Hâmid’in şiiri anlayışına devam edilecek. Batılı anlamda tiyatro türünün Türk edebiyatına girmesi işlenecek. Şinasi’nin Şair Evlenmesi piyesi üzerinde durulacak.Verilen makale ve kitapların okunması
13Batılı anlamda tiyatro türünün Türk edebiyatına girmesi konusuna devam edilecek Namık Kemal ve Abdülhak Hâmid’in tiyatro türü üzerindeki görüşleri işlenecek.Verilen makale ve kitapların okunması
14Muallim Naci ve şiiri üzerinde durulacak.Verilen makale ve kitapların okunması
15Final

Değerlendirme Sistemi

EtkinliklerSayıKatkı Payı
Devam/Katılım
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Derse Özgü Staj
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği
Ödev120
Sunum/Jüri
Projeler
Seminer/Workshop
Ara Sınavlar140
Final140
Dönem İçi Çalışmaların Başarı Notuna Katkısı
Final Sınavının Başarı Notuna Katkısı
TOPLAM100

AKTS İşyükü Tablosu

EtkinliklerSayıSüresi (Saat)Toplam İşyükü
Ders Saati133
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Sınıf Dışı Ders Çalışması136
Derse Özgü Staj
Ödev
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği
Projeler
Sunum / Seminer
Ara Sınavlar (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)110
Final (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)120
Toplam İşyükü :
Toplam İşyükü / 30(s) :
AKTS Kredisi :
Diğer NotlarYok