Ders AdıKodu Yerel KrediAKTS Ders (saat/hafta)Uygulama (saat/hafta)Laboratuar (saat/hafta)
Fizik 3FIZ213158420
ÖnkoşullarYok
YarıyılGüz
Dersin Diliİngilizce, Türkçe
Dersin SeviyesiLisans
Dersin TürüZorunlu @ Fizik Lisans Programı (%30 İngilizce)
Ders KategorisiTemel Meslek Dersleri
Dersin Veriliş ŞekliYüz yüze
Dersi Sunan Akademik BirimFizik Bölümü
Dersin KoordinatörüBirsel Can Ömür
Dersi Veren(ler)Birsel Can Ömür, Banu Süngü Mısırlıoğlu, Kenan Koç, Nursel Can, Mehmet Hikmet Yükselici
Asistan(lar)ı
Dersin AmacıBu dersin amacı, öğrencilerin dalgalar ve optik konularında temel fiziksel ilkeleri uygulayabilecek, analiz edebilecek ve ilgili problemleri çözebilecek düzeye ulaşmalarını sağlamaktır. Bu ders kapsamında öğrencilerin, harmonik hareketi farklı sistemlere uygulayabilmeleri, dalga denklemini temel özellikleriyle ifade edebilmeleri ve ses dalgalarıyla ilgili girişim, Doppler etkisi gibi olguları açıklayabilmeleri hedeflenmektedir. Ayrıca dalgaların üst üste binmesi, duran dalgalar ve elektromanyetik dalgalarla ilgili temel kavramları değerlendirebilmeleri; ışığın yansıması, kırılması, mercekler ve girişim olaylarıyla ilgili problemleri çözebilmeleri amaçlanmaktadır.
Dersin İçeriğiSalınım hareketi; bir yaya bağlı bir cismin hareketi, basit harmonik harekette (bhh) parçacık, basit harmonik salınıcının enerjisi, basit harmonik hareketin düzgün dairesel hareketle karşılaştırılması, sarkaç, sönümlü salınımlar, zorlanmış salınımlar, dalga hareketi; bir bozulumun yayılması, ilerleyen dalga, sicimlerde dalgaların sürati, yansıma ve iletim, sicimlerde sinüssel dalgalarla enerji aktarım hızı, doğrusal dalga denklemi, ses dalgaları; ses dalgalarında basınç değişimleri, ses dalgalarının sürati, periyodik ses dalgalarının şiddeti, dopler etkisi, üstüste binme ve duran dalgalar; girişimdeki dalgalar, duran dalgalar, sınır şartları altında dalgalar, hava sütunlarında duran dalgalar, vurular: zamanda girişim, elektromanyetik dalgalar; yerdeğiştirme akımı ve amper yasasının genel formu, Maxwell denklemleri ve Hertz'in keşifleri, düzlem elektromanyetik dalgalar, elektromanyetik dalgalarla taşınan enerji, momentum ve ışınım basıncı, elektromanyetik dalgaların spektrumu, ışığın doğası: ışığın doğası, ışın optiğinde ışın yaklaşımı, yansıma altında dalga, kırılma altında dalga, Huygens ilkesi, dağılım, tam iç yansıma, görüntü oluşumu: düz aynalarda oluşan görüntüler, küresel aynalarda oluşan görüntüler, kırılma ile oluşan görüntüler, ince merceklerde oluşan görüntüler, mercek sapmaları, göz, basit büyüteç, bileşik mikroskop, teleskop, dalga optiği: Young çift yarık deneyi, girişimdeki dalgalar, çift yarık girişim deseninin şiddet dağılımı, yansıma sebebiyle faz değişimi, ince filmlerde girişim.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
  • Ders Kitabı: Serway, Raymond A. & Jewett, John W. Jr. Fen ve Mühendislik için Fizik. 9. baskıdan çeviri, Palme Yayınevi, 2022.
  • Önerilen Kaynaklar: Young, Hugh D. & Freedman, Roger A. Sears and Zemansky’s University Physics. Pearson.
  • Giancoli, Douglas C. Fen Bilimcileri ve Mühendisler İçin Fizik. Akademi Yayıncılık.
Opsiyonel Program BileşenleriYok

Ders Öğrenim Çıktıları

  1. Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler, Harmonik hareketi çeşitli fiziksel sistemlere uygulayabileceklerdir.
  2. Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler, Dalgaların temel özelliklerine göre dalga denklemini yazabileceklerdir.
  3. Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler, Sesin fiziksel özelliklerini, ses dalgalarının girişimini ve Doppler etkisini açıklayabileceklerdir.
  4. Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler, Dalgaların üst üste binmesi prensibini ve duran dalgaları açıklayabileceklerdir.
  5. Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler, Elektromanyetik dalgalarla ilgili temel problemleri çözebileceklerdir.
  6. Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler, Işığın yansımasını ve aynalarda görüntü oluşumunu açıklayabileceklerdir.
  7. Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler, Işığın kırılması ve mercek sistemlerinde görüntü özelliklerini açıklayabileceklerdir.
  8. Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler, Young çift yarık deneyini ve ince filmlerdeki girişim olayı ile ilgili problemleri çözebileceklerdir.

Ders Öğrenim Çıktısı & Program Çıktısı Matrisi

DÖÇ-1DÖÇ-2DÖÇ-3DÖÇ-4DÖÇ-5DÖÇ-6DÖÇ-7DÖÇ-8

Haftalık Konular ve İlgili Ön Hazırlık Çalışmaları

HaftaKonularÖn Hazırlık
1Konu Anlatımı: SALINIM HAREKETİ; Bir Yaya Bağlı Bir Cismin Hareketi, Basit Harmonik Harekette (BHH) Parçacık, Basit Harmonik Salınıcının Enerjisi, Basit Harmonik Hareketin Düzgün Dairesel Hareketle Karşılaştırılması, Sarkaç. Sınıf-içi Uygulama: Salınım hareketi tanımlarına ilişkin örnekleme yaptırılması. 1. Basit Harmonik Hareketin temel ilkelerinin gözden geçirilmesi. 2. Sarkaç ve yay sistemine ilişkin ön bilgilerin hatırlanması ve etkinleştirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 15.
2Konu Anlatımı: Sönümlü Salınımlar, Zorlanmış Salınımlar, DALGA HAREKETİ; Bir Bozulumun Yayılması, İlerleyen Dalga, Sicimlerde Dalgaların Sürati, Yansıma ve İletim. Sınıf-içi Uygulama: Dalga hareketi tanımlarına ilişkin örnekleme yaptırılması. 1. Sönümlü ve zorlanmış salınımlar ile ilgili bölümlerin okunulması ve öğrenilmesi. 2. İlerleyen dalga ve dalga iletimi konularının önceden gözden geçirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 15-16.
3Konu Anlatımı: Sicimlerde Sinüssel Dalgalarla Enerji Aktarım Hızı, Doğrusal Dalga Denklemi. Sınıf-içi Uygulama: Enerji aktarımı ve dalga denklemlerinin matematiksel bağıntılarla uygulamasının yaptırılması. Kısa Sınav 1: Ders başında, önceki derslerde işlenen konuları içeren kısa sınavın yapılması. 1. Enerji aktarımı ve dalga denklemi konularını içeren bölümlerin okunması. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 16.
4Konu Anlatımı: SES DALGALARI; Ses Dalgalarında Basınç Değişimleri, Ses Dalgalarının Sürati, Periyodik Ses Dalgalarının Şiddeti, Dopler Etkisi. Sınıf-içi Uygulama: Ses dalgaları tanımlarına ilişkin örnekleme yaptırılması.1. Ses dalgaları konusunu içeren bölümün okunması. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 17.
5Konu Anlatımı: ÜSTÜSTE BİNME VE DURAN DALGALAR; Girişimdeki Dalgalar, Duran Dalgalar, Sınır Şartları Altında Dalgalar. Sınıf-içi Uygulama: Girişim ve duran dalga kavramlarına ilişkin örnekleme yaptırılması. Kısa Sınav 2: Ders başında, önceki derslerde işlenen konuları içeren kısa sınavın yapılması. 1. Girişim ve duran dalga konularının modellenmesi konularını içeren bölümün okunması. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 18.
6Konu Anlatımı: Hava Sütunlarında Duran Dalgalar, Vurular: Zamanda Girişim. Sınıf-içi Uygulama: Hava sütunlarında duran dalgalar, vurularla ilgili uygulama yaptırılması. 1. Hava sütunlarında duran dalga konularının okunması ve ilgili örneklerin gözden geçirilmesi. 2. Vuru konusunun okunması ve vuru ile ilgili örneklerin gözden geçirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 18.
7Konu Anlatımı: ELEKTROMANYETİK DALGALAR; Yerdeğiştirme Akımı ve Amper Yasasının Genel Formu, Maxwell Denklemleri ve Hertz'in Keşifleri, Düzlem Elektromanyetik Dalgalar. Sınıf-içi Uygulama: Elektromanyetik dalga kavramlarına ilişkin örnekleme yaptırılması. Kısa Sınav 3: Ders başında, önceki derslerde işlenen konuları içeren kısa sınavın yapılması. 1. Maxwell denklemleri ve elektromanyetik dalga kavramlarına ilişkin ön bilgilerin hatırlanması ve etkinleştirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 34.
8Ara Sınav 1
9Konu Anlatımı: Elektromanyetik Dalgalarla Taşınan Enerji, Momentum ve Işınım Basıncı, Elektromanyetik Dalgaların Spektrumu. Sınıf-içi Uygulama: Enerji, momentum ve basınç kavramlarıyla ilgili örnekleme yaptırılması. 1. Elektromanyetik dalgaların enerji taşıma özelliklerine ilişkin ön bilgilerin hatırlanması ve etkinleştirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 34.
10Konu Anlatımı: IŞIĞIN DOĞASI; Işığın Doğası, Işın Optiğinde Işın Yaklaşımı, Yansıma Altında Dalga. Sınıf-içi Uygulama: Işıkla ilgili kavramların örneklemelerinin yaptırılması. 1. Işığın dalga-parçacık ikiliği ve optik özelliklerinin önceden okunulması ve öğrenilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 35.
11Konu Anlatımı: Kırılma Altında Dalga, Huygens İlkesi, Dağılım, Tam İç Yansıma. Sınıf-içi Uygulama: Kırılma, Huygens ilkesi, dağılım ve tam iç yansıma kavramlarının örneklemelerinin yaptırılması. Kısa Sınav 4: Ders başında, önceki derslerde işlenen konuları içeren kısa sınavın yapılması. 1. Kırılma, Huygens İlkesi ve tam iç yansıma konularını içeren bölümlerin okunması. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 35.
12Konu Anlatımı: GÖRÜNTÜ OLUŞUMU; Düz Aynalarda Oluşan Görüntüler, Küresel Aynalarda Oluşan Görüntüler, Kırılma İle Oluşan Görüntüler. Sınıf-içi Uygulama: Görüntü oluşumu ile ilgili uygulama yaptırılması.1. Düzlem ve küresel aynalar konuları ile ilgili ön bilgilerin hatırlanması ve etkinleştirilmesi, ilgili örneklerin gözden geçirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 36.
13Konu Anlatımı: İnce Merceklerde Oluşan Görüntüler, Mercek Sapmaları, Göz, Basit Büyüteç, Bileşik Mikroskop, Teleskop. Sınıf-içi Uygulama: İnce mercekler ve optik sistemler üzerine uygulama yaptırılması. Kısa Sınav 5: Ders başında, önceki derslerde işlenen konuları içeren kısa sınavın yapılması. 1. İnce mercekler ve optik sistemler konuları ile ilgili örneklerin gözden geçirilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 36.
14Konu Anlatımı: DALGA OPTİĞİ; Young Çift Yarık Deneyi, Girişimdeki Dalgalar, Çift Yarık Girişim Deseninin Şiddet Dağılımı, Yansıma Sebebiyle Faz Değişimi. Sınıf-içi Uygulama: Dalga optiği kavramlarının örneklemelerinin yaptırılması. 1. Young deneyi ve çift yarıkta girişim konularının önceden okunulması ve öğrenilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 37.
15Konu Anlatımı: İnce Filmlerde Girişim, Genel Tekrar ve Uygulama. Sınıf-içi Uygulama: Genel tekrara yönelik uygulama yaptırılması. 1. İnce film girişimi konusunun önceden okunulması ve öğrenilmesi. Kaynak: Ders Kitabı, Bölüm 37.
16Final

Değerlendirme Sistemi

EtkinliklerSayıKatkı Payı
Devam/Katılım
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Derse Özgü Staj
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği530
Ödev
Sunum/Jüri
Projeler
Seminer/Workshop
Ara Sınavlar130
Final140
Dönem İçi Çalışmaların Başarı Notuna Katkısı
Final Sınavının Başarı Notuna Katkısı
TOPLAM100

AKTS İşyükü Tablosu

EtkinliklerSayıSüresi (Saat)Toplam İşyükü
Ders Saati144
Laboratuar
Uygulama142
Arazi Çalışması
Sınıf Dışı Ders Çalışması145
Derse Özgü Staj
Ödev
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği55
Projeler
Sunum / Seminer
Ara Sınavlar (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)120
Final (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)130
Toplam İşyükü :
Toplam İşyükü / 30(s) :
AKTS Kredisi :
Diğer NotlarYok