Ders AdıKodu Yerel KrediAKTS Ders (saat/hafta)Uygulama (saat/hafta)Laboratuar (saat/hafta)
Organik Analiz ve Yapı TayiniKIM433135300
ÖnkoşullarYok
YarıyılGüz
Dersin Diliİngilizce, Türkçe
Dersin SeviyesiLisans
Dersin TürüSeçmeli @ Kimya Lisans Programı (%30 İngilizce)
Ders KategorisiTemel Meslek Dersleri
Dersin Veriliş ŞekliYüz yüze
Dersi Sunan Akademik BirimKimya Bölümü
Dersin KoordinatörüHale OCAK GÜMRÜKÇÜ
Dersi Veren(ler)Hale OCAK GÜMRÜKÇÜ, Huriye AKDAŞ KILIÇ
Asistan(lar)ı
Dersin AmacıBu dersin amacı, öğrencilere bir organik molekülü kimyasal reaksiyonlarla tanıma ve spektroskopik yöntemlerle (Ultraviyole, Infrared, Nukleer Manyetik Rezonans ve Kütle spektroskopisi) karakterizasyon sonucu elde edilen verileri yorumlama becerisi kazandırmaktır.
Dersin İçeriğiBilinmeyen maddelerin aydınlatılması ve fiziksel özellikleri; çözünebilirliğe göre sınıflandırma; modern yapı analiz teknikleri hakkında genel bilgi (UV, IR, NMR, Kütle spektroskopisi); bilinmeyen bileşiklerden oluşan bir karışımın analizinde izlenecek prosedürler; UV spektroskopisi (Alkanlar, Alkenler, Aromatik bileşikler, Alkoller, Eterler, Aminler, Sülfür bileşikleri, karbonil bileşikleri), UV spektroskopisinde sübstitüent etkileri, Woodward; Fieser kuralları, IR spektroskopisi (Alkanlar, Alkenler, Aromatik bileşikler, Alkoller, Eterler, Aminler, Sülfür bileşikleri, karbonil bileşikleri), IR band frekansını etkileyen faktörler, Modern analiz teknikleri, 1H-NMR, 13C-NMR: rezonans, kimyasal kayma, kimyasal kaymayi etkileyen faktörler, spin-spin etkilesimi, entegral; MS spektroskopik analizleri: molekuler iyon, fragman, kutle spektrumu, iyonların kütle/yük (m/e veya m/z) değerlerine göre ayrılması.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
  • Spectrometric identification of organic compounds; R. M. Silverstein, F. X. Webster; 6th edition; John Wiley
  • Techniques in Organic Chemistry; J.R. Mohrig, C.N. Hammond, F. Paul. Schatz, 3rd edition; W.H. Freeman and Company.
  • E. Erdik, 'Organik Kimyada Spektroskopik Yöntemler', Gazi Kitabevi, 2015.
  • Nükleer Manyetik Rezonans; M. Balcı; Türkiye Bilimler Akademisi, 2025.
Opsiyonel Program BileşenleriYok

Ders Öğrenim Çıktıları

  1. Bir organik molekülü tanıma, fonksiyonel gruplarını belirleyebilecek ve yapısını tayin edebileceklerdir.
  2. Yapı analizi için ön hazırlıklar yapabileceklerdir.
  3. Spektroskopik yöntemlerin teorisini öğrenme ve kullanma yetisine sahip olabileceklerdir.
  4. Kütle spektroskopisi (MS), Ultraviyole (UV-VIS), Infrared ve Nükleer manyetik rezonans spektroskopisini kullanabileceklerdir.
  5. Bilinmeyen karışımları ayırma metodları hakkında bilgi sahibi olabileceklerdir.

Ders Öğrenim Çıktısı & Program Çıktısı Matrisi

DÖÇ-1DÖÇ-2DÖÇ-3DÖÇ-4DÖÇ-5

Haftalık Konular ve İlgili Ön Hazırlık Çalışmaları

HaftaKonularÖn Hazırlık
1Bilinmeyen maddelerin aydınlatılması ve fiziksel özelliklerSpectrometric identification of organic compounds; R.M. Silverstein, F.X. Webster; 6th edition; John Wiley&Sons. Techniques in Organic Chemistry; J.R. Mohrig, C.N. Hammond, F. Paul. Schatz, 3rd edition; W.H. Freeman and Company. E. Erdik, 'Organik Kimyada Spektroskopik Yöntemler', Gazi Kitabevi, 2015. M. Balcı, Nükleer Manyetik Rezonans; Türkiye Bilimler Akademisi, 2025.
2Çözünebilirliğe göre sınıflandırma Sınıf-içi Uygulama (15 dk.): Çözünebilirlik testlerine örneklerSpectrometric identification of organic compounds; R.M. Silverstein, F.X. Webster; 6th edition; John Wiley&Sons. Techniques in Organic Chemistry; J.R. Mohrig, C.N. Hammond, F. Paul. Schatz, 3rd edition; W.H. Freeman and Company. E. Erdik, 'Organik Kimyada Spektroskopik Yöntemler', Gazi Kitabevi, 2015. M. Balcı, Nükleer Manyetik Rezonans; Türkiye Bilimler Akademisi, 2025.
3Modern yapı analiz teknikleri hakkında genel bilgi (UV, IR, NMR, Kütle spektroskopisi) Sınıf-içi Uygulama (15 dk.): Yapı analiz spektrumlarına örnekler ve karşılaştırmalarSpectrometric identification of organic compounds; R.M. Silverstein, F.X. Webster; 6th edition; John Wiley&Sons. Techniques in Organic Chemistry; J.R. Mohrig, C.N. Hammond, F. Paul. Schatz, 3rd edition; W.H. Freeman and Company. E. Erdik, 'Organik Kimyada Spektroskopik Yöntemler', Gazi Kitabevi, 2015. M. Balcı, Nükleer Manyetik Rezonans; Türkiye Bilimler Akademisi, 2025.
4Bilinmeyen bileşiklerden oluşan bir karışımın analizinde izlenecek prosedürler Sınıf-içi Uygulama (15 dk.): Farklı fonksiyonel gruplara sahip moleküllerden oluşan karışımların ayrılmasına örneklerSpectrometric identification of organic compounds; R.M. Silverstein, F.X. Webster; 6th edition; John Wiley&Sons. Techniques in Organic Chemistry; J.R. Mohrig, C.N. Hammond, F. Paul. Schatz, 3rd edition; W.H. Freeman and Company. E. Erdik, 'Organik Kimyada Spektroskopik Yöntemler', Gazi Kitabevi, 2015. M. Balcı, Nükleer Manyetik Rezonans; Türkiye Bilimler Akademisi, 2025
5UV spektroskopisi (Alkanlar, Alkenler, Aromatik bileşikler, Alkoller, Eterler, Aminler, Sülfür bileşikleri, karbonil bileşikleri), UV spektroskopisinde sübstitüent etkileri, Woodward – Fieser kuralları Sınıf-içi Uygulama (15 dk.): Farklı bileşiklerin UV spektrumlarının yorumlanmasına ve Woodward – Fieser kurallarına yönelik örnek uygulamalarSpectrometric identification of organic compounds; R.M. Silverstein, F.X. Webster; 6th edition; John Wiley&Sons. Techniques in Organic Chemistry; J.R. Mohrig, C.N. Hammond, F. Paul. Schatz, 3rd edition; W.H. Freeman and Company. E. Erdik, 'Organik Kimyada Spektroskopik Yöntemler', Gazi Kitabevi, 2015. M. Balcı, Nükleer Manyetik Rezonans; Türkiye Bilimler Akademisi, 2025
6 IR spektroskopisi (Alkanlar, Alkenler, Aromatik bileşikler, Alkoller, Eterler, Aminler, Sülfür bileşikleri, karbonil bileşikleri), Sınıf-içi Uygulama (15 dk.): IR spektrumlarının yorumlanmasına yönelik örnek uygulamalarSpectrometric identification of organic compounds; R.M. Silverstein, F.X. Webster; 6th edition; John Wiley&Sons. Techniques in Organic Chemistry; J.R. Mohrig, C.N. Hammond, F. Paul. Schatz, 3rd edition; W.H. Freeman and Company. E. Erdik, 'Organik Kimyada Spektroskopik Yöntemler', Gazi Kitabevi, 2015. M. Balcı, Nükleer Manyetik Rezonans; Türkiye Bilimler Akademisi, 2025
7 IR band frekansını etkileyen faktörler Sınıf-içi Uygulama (15 dk.): UV ve IR spektrumlarının birlikte değerlendirildiği farklı bileşikler üzerine uygulamalar Kısa sınav 1 (15 dakika): İlk 6 hafta işlenen konularla ilgili kısa sınav yapılmasıSpectrometric identification of organic compounds; R.M. Silverstein, F.X. Webster; 6th edition; John Wiley&Sons. Techniques in Organic Chemistry; J.R. Mohrig, C.N. Hammond, F. Paul. Schatz, 3rd edition; W.H. Freeman and Company. E. Erdik, 'Organik Kimyada Spektroskopik Yöntemler', Gazi Kitabevi, 2015. M. Balcı, Nükleer Manyetik Rezonans; Türkiye Bilimler Akademisi, 2025.
8Ara Sınav 1
9Cihaz ve Deneysel Ayrıntılar (mıknatıslar, Shim ayarı ve homojenlik, Numune hazırlama teknikleri) NMR Temelleri (Nükleer spin kavramı, Manyetik moment ve çekirdek spin kuantum sayısı, Larmor frekansı, Enerji seviyeleri ve Zeeman ayrışması), NMR Deneyinin Prensipleri (Statik manyetik alan (B₀), Radyo frekans (RF) darbeleri, Manyetizasyon vektörü ve Bloch denklemleri, Serbest indüksiyon bozunumu (FID)) Sınıf-içi Uygulama (15 dk.): Temel bilgiler uzerine uygulamalarSpectrometric identification of organic compounds; R.M. Silverstein, F.X. Webster; 6th edition; John Wiley&Sons. Techniques in Organic Chemistry; J.R. Mohrig, C.N. Hammond, F. Paul. Schatz, 3rd edition; W.H. Freeman and Company. E. Erdik, 'Organik Kimyada Spektroskopik Yöntemler', Gazi Kitabevi, 2015. M. Balcı, Nükleer Manyetik Rezonans; Türkiye Bilimler Akademisi, 2025.
10Kimyasal Kayma (Tanımı ve ppm birimi, Referans bileşikler (TMS vb.), Elektron yoğunluğu ve kimyasal çevrenin etkisi, İzotop etkileri), Spin-Spin Bağlanması ((Jkuplajı), Skaler kuplaj mekanizması, Multiplet yapıları (dublet, triplet, quartet vb.), Pascal üçgeni ve yoğunluk oranları) Sınıf-içi Uygulama (15 dk): ¹H NMR Spektrum Analizi: Protonların kimyasal kayma bölgeleri, Yoğunluk-integral ilişkisi, Molekül yapısı belirleme örnekleriSpectrometric identification of organic compounds; R.M. Silverstein, F.X. Webster; 6th edition; John Wiley&Sons. Techniques in Organic Chemistry; J.R. Mohrig, C.N. Hammond, F. Paul. Schatz, 3rd edition; W.H. Freeman and Company. E. Erdik, 'Organik Kimyada Spektroskopik Yöntemler', Gazi Kitabevi, 2015. M. Balcı, Nükleer Manyetik Rezonans; Türkiye Bilimler Akademisi, 2025.
11İleri 1D ve 2D NMR Teknikleri, COSY, TOCSY, HSQC, HMBC (heteronükleer korelasyon), NOESY ve ROESY (uzaysal etkileşim), IRM uygulamasi. Sınıf-içi Uygulama (15 dk): ¹³C NMR Spektrum Analizi: ¹³C izotopunun özellikleri, Geniş spektrum – dar spektrum farkı, DEPT ve APT deneyleri ile karbon türlerinin ayrımıSpectrometric identification of organic compounds; R.M. Silverstein, F.X. Webster; 6th edition; John Wiley&Sons. Techniques in Organic Chemistry; J.R. Mohrig, C.N. Hammond, F. Paul. Schatz, 3rd edition; W.H. Freeman and Company. E. Erdik, 'Organik Kimyada Spektroskopik Yöntemler', Gazi Kitabevi, 2015. M. Balcı, Nükleer Manyetik Rezonans; Türkiye Bilimler Akademisi, 2025
12Uygulamalar: Organik molekül yapısının aydınlatılması, Protein ve nükleik asit yapılarının çözülmesi, Malzeme karakterizasyonu, Farmasötik analiz Sınıf-içi Uygulama (15 dk): ¹H NMR Spektrum Analizi, ¹³C NMR Spektrum Analizi/ Tekrar Kısa sınav 2 (15 dakika): 9-11. hafta işlenen konularla ilgili kısa sınav yapılmasıSpectrometric identification of organic compounds; R.M. Silverstein, F.X. Webster; 6th edition; John Wiley&Sons. Techniques in Organic Chemistry; J.R. Mohrig, C.N. Hammond, F. Paul. Schatz, 3rd edition; W.H. Freeman and Company. E. Erdik, 'Organik Kimyada Spektroskopik Yöntemler', Gazi Kitabevi, 2015. M. Balcı, Nükleer Manyetik Rezonans; Türkiye Bilimler Akademisi, 2025
13Ara Sınav 2Sınav haftasına kadar işlenen konuların tekrar edilmesi
14Kütle Spektroskopisi (Giriş ve Temel Kavramlar, İyonlaştırma Teknikleri, Kütle Analizörleri Sınıf-içi Uygulama (15 dk): Spektrum yorumlama adımlarıSpectrometric identification of organic compounds; R.M. Silverstein, F.X. Webster; 6th edition; John Wiley&Sons. Techniques in Organic Chemistry; J.R. Mohrig, C.N. Hammond, F. Paul. Schatz, 3rd edition; W.H. Freeman and Company. E. Erdik, 'Organik Kimyada Spektroskopik Yöntemler', Gazi Kitabevi, 2015. M. Balcı, Nükleer Manyetik Rezonans; Türkiye Bilimler Akademisi, 2025.
15Kütle Spektroskopisi Spektrumların Temelleri, Fragmantasyon Mekanizmaları (Alfa parçalanması, McLafferty yeniden düzenlenmesi, İyon-molekül reaksiyonları, Radikal katyon ve anyon oluşumu. Sınıf-içi Uygulama (15 dk): Organik molekül yapısının tayini, Protein, peptid ve nükleik asit analizi, İlaç geliştirme ve farmasötik kalite kontrolSpectrometric identification of organic compounds; R.M. Silverstein, F.X. Webster; 6th edition; John Wiley&Sons. Techniques in Organic Chemistry; J.R. Mohrig, C.N. Hammond, F. Paul. Schatz, 3rd edition; W.H. Freeman and Company. E. Erdik, 'Organik Kimyada Spektroskopik Yöntemler', Gazi Kitabevi, 2015. M. Balcı, Nükleer Manyetik Rezonans; Türkiye Bilimler Akademisi, 2025
16Final

Değerlendirme Sistemi

EtkinliklerSayıKatkı Payı
Devam/Katılım
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Derse Özgü Staj
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği210
Ödev
Sunum/Jüri
Projeler
Seminer/Workshop
Ara Sınavlar250
Final140
Dönem İçi Çalışmaların Başarı Notuna Katkısı
Final Sınavının Başarı Notuna Katkısı
TOPLAM100

AKTS İşyükü Tablosu

EtkinliklerSayıSüresi (Saat)Toplam İşyükü
Ders Saati133
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Sınıf Dışı Ders Çalışması135
Derse Özgü Staj
Ödev
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği23
Projeler
Sunum / Seminer
Ara Sınavlar (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)213
Final (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)113
Toplam İşyükü :
Toplam İşyükü / 30(s) :
AKTS Kredisi :
Diğer NotlarYok