Ders AdıKodu Yerel KrediAKTS Ders (saat/hafta)Uygulama (saat/hafta)Laboratuar (saat/hafta)
Çeviri KuramlarıMTF211224200
ÖnkoşullarYok
YarıyılBahar
Dersin DiliTürkçe
Dersin SeviyesiLisans
Dersin TürüZorunlu @ Fransızca Mütercim Tercümanlık Lisans Programı (2018 versiyon)
Ders KategorisiTemel Meslek Dersleri
Dersin Veriliş ŞekliYüz yüze
Dersi Sunan Akademik BirimBatı Dilleri ve Edebiyatı Bölümü
Dersin KoordinatörüAyse Banu Karadag
Dersi Veren(ler)Ayse Banu Karadag
Asistan(lar)ıMurat Onur Sabaz
Dersin AmacıBu dersin amacı, öğrencilerin çeviri kuramlarının tarihsel gelişim süreci ve kuramsal yaklaşımlar hakkında farkındalık kazanmalarını sağlamaktır. Ders kapsamında öğrenciler, çeviri sorunlarına ilişkin ileri sürülen kuramsal görüşleri tanıyacak, farklı dönemlerde yaşanan paradigma değişimlerinin neden ve sonuçlarını kavrayacak ve çevirmenlerin mesleki etik ve sorumluluk bilincinin kuramlarla nasıl ilişkilendiğini öğreneceklerdir. Ayrıca farklı ülkelerde ve dönemlerde ortaya çıkan çeviri geleneklerini inceleyerek kuram-uygulama ilişkisini değerlendirecek ve gerekli zihinsel esnekliği geliştireceklerdir.
Dersin İçeriğiTarih boyunca yapılan kuramsal çeviri çalışmaları; çeviriye farklı yaklaşımlar, akademik bir disiplin olarak çeviribilimin tüm alt-alanları ile birlikte irdelenmesi; çeviri kuramlarının temel kavramlarının tanıtılması.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
  • Antoine Berman. 1989. "La Traduction et ses discours". Meta. 34/4. 672-679.
  • Gideon Toury. 2000. “The Nature and Role of the Norms in Translation”. The Translation Studies Reader. Ed. Lawrence Venuti. London: Routledge. 198-211. (Gideon Toury. 2008. “Çeviri Normlarının Doğası ve Çevirideki Rolü”. Çev. Arzu Eker. Çeviri Seçkisi II: Çeviri(bilim) Nedir?. Yay. Haz. Mehmet Rifat. İstanbul: Sel Yayıncılık. 149-164).
  • Hans J. Vermeer. 1989 “Skopos and Commission in Translational Action”. Readings in Translation Theory. Yay. haz. Andrew Chesterman. Helsinki: Oy Finn Lectura Ab. 173-200.
  • Inês Oseki-Dépré. 2007. “De l’Ethique au sociopolitique”. De Walter Benjamin à nos jours (Essais de traductologie). Paris: Honoré Champion. 105-112.
  • Işın Bengi Öner. 2000. Çeviri Bir Süreçtir... Ya Çeviribilim?. İstanbul: Sel Yayıncılık.
  • Işın Bengi Öner. 2001. Çeviri Kuramlarını Düşünürken…. İstanbul: Sel Yayıncılık.
  • Işın Bengi Öner. 2001. Çeviribilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Sel Yayıncılık, 2001.
  • Mathieu Guidère. 2008. Introduction à la traductologie: penser la traduction: hier, aujourd’hui, demain. Brussels: De Boeck. 8. Itamar Even-Zohar. 1990. "The position of translated literature within the literary polysystem". Polysystem Studies [=Poetics Today, Vol. 11: 1]. Durham NC: Duke University Press. 45-51. (Itamar Even-Zohar. 2012. “Yazınsal Çoğuldizge İçinde Çeviri Yazının Durumu”. Çev. Saliha Paker. Çeviri Seçkisi II: Çeviri(bilim) Nedir? Yay. Haz. Mehmet Rifat. İstanbul: Sel Yayıncılık. 125-132).
  • James S. Holmes. 1988 (1972). “The Name and Nature of Translation Studies”. Translated!: Papers on Literary Translation and Translation Studies. Amsterdam/Rodopi. 66-88. (James S. Holmes. 2008. “Çeviribilimin Adı ve Doğası”. Çev. Ayşenaz Koş. Çeviribilim Seçkisi II: Çeviri(bilim) Nedir?. Yay. Haz. Mehmet Rifat. İstanbul: Sel Yayıncılık. 107-119).
  • Jeremy Munday. 2008. Introducing Translation Studies. 2008. London and New York: Routledge.
  • Gideon Toury. 2000. “The Nature and Role of Norms in Translation”. The Translation Studies Reader (ed. Lawrence Venuti). London and New York: Routledge. 198-211.
  • Mathieu Guidère. 2008. Introduction à la traductologie: penser la traduction: hier, aujourd’hui, demain. Brussels: De Boeck.
Opsiyonel Program BileşenleriYok

Ders Öğrenim Çıktıları

  1. Çeviri sorunlarını ele almak amacıyla ortaya konmuş kuramsal yaklaşımları tanımlayabileceklerdir.
  2. Çeviri kuramlarındaki paradigma değişimlerinin nedenlerini ve sonuçlarını yorumlayabileceklerdir.
  3. Çevirmenlerin mesleki etiğinin ve sorumluluk bilincinin tarih boyunca kuramsal yaklaşımlara nasıl yansıdığını analiz edebileceklerdir.
  4. Farklı ülkelerin ve tarihsel dönemlerin “çeviri gelenekleri”ni karşılaştırabileceklerdir
  5. Disipliniçi ve disiplinlerarası bağlamlarda kuram ve uygulama arasındaki ilişkiyi inceleyebileceklerdir.

Ders Öğrenim Çıktısı & Program Çıktısı Matrisi

DÖÇ-1DÖÇ-2DÖÇ-3DÖÇ-4DÖÇ-5

Haftalık Konular ve İlgili Ön Hazırlık Çalışmaları

HaftaKonularÖn Hazırlık
1Konu anlatımı: Ders hakkında genel bilgilendirme ve giriş. Çeviriye kuramsal yaklaşımlar hakkında genel bilgi. "La Traduction et ses discours". Sınıf-içi Tartışma (20 dk.): Çeviri yaklaşımlarının tartışılması. Sınıf-içi Uygulama (20 dk.): Çeviri kuramı nedir sorusuna ilişkin bir metnin okunması, çevrilmesi ve yorumlanması.1. Okuma: Antoine Berman. 1989. "La Traduction et ses discours". Meta. 34/4. 672.
2Konu anlatımı: Çeviriye Kuramsal Bakış̧. “Qu’est-ce que la traductologie?”. Sınıf-içi Tartışma (20 dk.): Çeviri kuramı olgusunun tartışılması. Sınıf-içi Uygulama (20 dk.): Çeviribilim nedir sorusuna ilişkin bir metnin çevrilmesi ve yorumlanması.1. Okuma: Mathieu Guidère.
2008. “Qu’est-ce que la traductologie?””. Introduction à la traductologie: penser la traduction: hier, aujourd’hui, demain. Brussels: De Boeck. 9-12.
3Konu Anlatımı: Çeviribilimde temel konular - "Main issues of translation studies". Sınıf-içi Okuma-Yorumlama-Tartışma (30 dk.): Munday’in metninin kuram vurgusuyla okunması, yorumlanması ve tartışılması. Kısa Sınav 1 (15 dk.): Dersin sonunda, bu derste işlenen konuları içeren bir kısa sınavın yapılması.1. Okuma: Jeremy Munday. 2008. "Chapter 1: “Main issues of translation studies". Introducing Translation Studies. London and New York: Routledge. 4-17.
4Konu Anlatımı: Akademik bir disiplin olarak çeviribilim-I. James S. Holmes / “Çeviribilim Adı ve Doğası”. Sınıf-içi Okuma-Yorumlama-Tartışma (30 dk.): Holmes’un metninin kuram vurgusuyla okunması, yorumlanması ve tartışılması.1. Okuma: James Holmes. 1972/2004. “Çeviribilim Adı ve Doğası”. (çev. Ayşenaz Koş̧). Çeviri Seçkisi 2: Çeviriyi Düşünenler (ed. Mehmet Rifat). İstanbul: Dünya. 165-182. James Holmes. 1972/2000. “The Name and Nature of Translation Studies”. The Translation Studies Reader (ed. Lawrence Venuti), London and New York: Routledge. 172-185.
5Konu Anlatımı: XX. yüzyıl öncesinde çeviriye kuramsal yaklaşımlar. “Translation theory before the twentieth century" Sınıf-içi Okuma-Yorumlama-Tartışma (30 dk.): Munday’in metninin kuram vurgusuyla okunması, yorumlanması ve tartışılması.1. Okuma: Jeremy Munday. 2008. "Chapter 2: Translation theory before the twentieth century". Introducing Translation Studies. London and New York: Routledge. 18-35.
6Konu Anlatımı: Akademik bir disiplin olarak çeviribilim-II. Gideon Toury / "Çeviri normlarının doğası ve çevirideki rolü". Sınıf-içi Okuma-Yorumlama-Tartışma (30 dk.): Toury’nin metninin kuram ve norm kavramları vurgusuyla okunması, yorumlanması ve tartışılması. Kısa Sınav 2 (15 dk.): Dersin başında, önceki derslerde işlenen konuları içeren bir kısa sınavın yapılması.1. Okuma: Gideon Toury. 2000. “The Nature and Role of Norms in Translation”. The Translation Studies Reader (ed. Lawrence Venuti). London and New York: Routledge. 198-211. 2. Okuma: Itamar Even-Zohar. 1978/2004 “Yazınsal Çoğuldizge İçinde Çeviri Yazının Durumu”. (çev. Saliha Paker). Çeviri Seçkisi 2: Çeviriyi Düşünenler (ed. Mehmet Rifat). İstanbul: Dünya. 191-201.
7Konu Anlatımı: Eşdeğerlik ve eşdeğer etki. Çeviri ürünü ve süreci. “Equivalence and equivalent effect”. “Translation product and process". Sınıf-içi Okuma-Yorumlama-Tartışma (30 dk.): Munday’in metninin eşdeğerlik, çeviri ürünü ve süreci vurgusuyla okunması, yorumlanması ve tartışılması.1. Okuma: Jeremy Munday. 2008. "Chapter 3: Equivalence and equivalent effect". "Chapter 4: Studying translation product and process". Introducing Translation Studies. London and New York: Routledge. 36-54, 55-70.
8Ara Sınav 1
9Konu Anlatımı: Çoğuldizge kuramı. Itamar Even-Zohar / “Yazınsal çoğuldizge içinde çeviri yazının durumu” Sınıf-içi Tartışma (20 dk.): Çeviri edebiyatın erek kültür ve edebiyat dizgesindeki yeri ve öneminin tartışılması. Sınıf-içi Uygulama (20 dk.): Çeviri edebiyatın Türk edebiyat ve kültür çoğuldizgesindeki tarihsel konumunun yorumlanması.1. Okuma: Itamar Even-Zohar. 1990. "The Position of Translated Literature within the Literary Polysystem". Polysystem Studies [=Poetics Today, Vol. 11: 1]. Durham NC: Duke University Press. 45-51. (Itamar Even-Zohar. 2012. “Yazınsal Çoğuldizge İçinde Çeviri Yazının Durumu”. Çev. Saliha Paker. Çeviri Seçkisi II: Çeviri(bilim) Nedir? Yay. Haz. Mehmet Rifat. İstanbul: Sel Yayıncılık. 125-132).
10Konu Anlatımı: Skopos ve çeviri eylemi. Sınıf-içi Okuma-Yorumlama-Tartışma (30 dk.): Vermeer’in metninin çevirinin amacı vurgusuyla okunması, yorumlanması ve tartışılması.1. Okuma: Hans J. Vermeer. 1989 “Skopos and Commission in Translational Action”. Readings in Translation Theory. Yay. haz. Andrew Chesterman. Helsinki: Oy Finn Lectura Ab. 173-200.
11Konu Anlatımı: İşlevsel çeviri kuramları. “Functional theories of translation”. Sınıf-içi Okuma-Yorumlama-Tartışma (30 dk.): Munday’in metninin çevirinin işlevleri vurgusuyla okunması, yorumlanması ve tartışılması. Kısa Sınav 3 (15 dk.): Dersin başında, bu hafta okunması gereken metinle ilgili kısa bir sınavın yapılması.1. Okuma: Jeremy Munday. 2008. "Chapter 5: Functional theories of translation". Introducing Translation Studies. London and New York: Routledge. 71-88.
12Konu Anlatımı: Çeviride söylem ve dil düzeyi çözümlemesi odaklı kuramsal yaklaşımlar. “Discourse and register analysis approaches”. Sınıf-içi Okuma-Yorumlama-Tartışma (30 dk.): Munday’in metninin söylem ve dil düzeyi vurgusuyla okunması, yorumlanması ve tartışılması.1. Okuma: Jeremy Munday. 2008. "Chapter 6: Discourse and register analysis approaches". Introducing Translation Studies. London and New York: Routledge. 89-106.
13Konu Anlatımı: Çeviribilimde dizge kuramları. “Systems Theories”. Sınıf-içi Tartışma (20 dk.): Munday’in metninin dizge kavramı vurgusuyla tartışılması. Kısa Sınav 4 (15 dk.): Dersin sonunda, bu hafta işlenen konuyla ilgili kısa bir sınavın yapılması.1. Okuma: Jeremy Munday. 2008. "Chapter 7: Systems Theories". Introducing Translation Studies. London and New York: Routledge. 107-123.
14Konu Anlatımı: Çeviribilimde kültürel ve ideolojik dönüm noktaları. “Cultural and ideological turns”. Sınıf-içi Okuma-Yorumlama-Tartışma (30 dk.): Munday’in metninin kültür ve ideoloji vurgusuyla okunması, yorumlanması ve tartışılması.1. Okuma: Jeremy Munday. 2008. "Chapter 8 Cultural and ideological turns". Introducing Translation Studies. London and New York: Routledge. 124-141.
15Konu Anlatımı: Görülebilirlik, etik ve sosyoloji açısından çevirmenin rolü. “The role of the translator: visibility, ethics and sociology”. Sınıf-içi Tartışma (20 dk.): Munday’in metninin çevirmenin rolü vurgusuyla tartışılması.1. Okuma: Jeremy Munday. 2008. "Chapter 9: The role of the translator: visibility, ethics and sociology". Introducing Translation Studies. London and New York: Routledge. 142-161.
16Final

Değerlendirme Sistemi

EtkinliklerSayıKatkı Payı
Devam/Katılım00
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Derse Özgü Staj
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği430
Ödev
Sunum/Jüri
Projeler
Seminer/Workshop
Ara Sınavlar130
Final140
Dönem İçi Çalışmaların Başarı Notuna Katkısı
Final Sınavının Başarı Notuna Katkısı
TOPLAM100

AKTS İşyükü Tablosu

EtkinliklerSayıSüresi (Saat)Toplam İşyükü
Ders Saati142
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Sınıf Dışı Ders Çalışması144
Derse Özgü Staj
Ödev00
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği42
Projeler00
Sunum / Seminer00
Ara Sınavlar (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)16
Final (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)110
Toplam İşyükü :
Toplam İşyükü / 30(s) :
AKTS Kredisi :
Diğer NotlarYok