Ders AdıKodu Yerel KrediAKTS Ders (saat/hafta)Uygulama (saat/hafta)Laboratuar (saat/hafta)
Türk Makam Müziği TarihiMSS610737.5300
ÖnkoşullarYok
YarıyılGüz, Bahar
Dersin Diliİngilizce, Türkçe
Dersin SeviyesiDoktora
Dersin TürüSeçmeli @ Müzik ve Sahne Sanatları ASD Müzik ve Sahne Sanatları Doktora Programı
Ders KategorisiUzmanlık/Alan Dersleri
Dersin Veriliş ŞekliYüz yüze
Dersi Sunan Akademik BirimMüzik ve Sahne Sanatları Bölümü
Dersin KoordinatörüAslıhan Eruzun Özel
Dersi Veren(ler)Aslıhan Eruzun Özel, Bekir Şahin Baloğlu
Asistan(lar)ı
Dersin AmacıDersin amacı, Türk müziğinin kültür tarihi açısından incelenmesidir.
Dersin İçeriğiOrta Asya'dan Anadolu'ya, ilk bulgulardan günümüze kadar Türk kültüründe müziğin yüzyıllar genelinde geçirdiği önemli evreler.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
  • Bozkurt GÜVENÇ “İnsan ve Kültür” Remzi Kitabevi Yayınları, İstanbul, 1984.
  • İsenbüke TOGAN “Kanıkey’in Düğünü: Kadın Tarihi Açısından Bir Değerlendirmenin Manas Varyantları ve Dede Korkut Hakkında Düşündürdükleri”, Manas 1000 Bişkek Bildirileri, Yayına Hazırlayan: Ogün Atilla BUDAK, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara,1997.
  • Ogün Atilla BUDAK “Türk Müziğinin Kökeni - Gelişimi (Deneme)” Kültür Bakanlığı Yayınları, Sanat - Müzik Eserleri Dizisi/263-9, Ankara, 2000.
  • Alan P. MERRIAM “The Anthropology of Music”, The University of Chicago Press Journals, Vol. 7, No. 2 (Apr., 1966), pp. 217-230
  • Şerafettin TURAN “Türk Kültür Tarihi” Bilgi Yayınevi, 2014.
  • Elizabeth E. BACON “Esir Orta Asya”, Çeviren: Tansu SAY, Garanti Matbaacılık, İstanbul, 1976.
  • Metin AND “100 Soruda Türk Tiyatrosu Tarihi” Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1970.
  • Louis LİGETİ “Bilinmeyen İç Asya”, Macarcadan Çev: Sadrettin Qaratay, Ankara, 1986.
  • Prof. Dr. Faizullah KAROMATLİ “Antik Dönemde Orta Asya’da Müzik ve Anadolu ile Özbek Müziği Arasındaki İlişkiler”, Bildiri Metni, “I. Uluslararası Tarihte Anadolu Müziği ve Çalgıları Sempozyumu”, Kültür Bakanlığı, Ankara (12 - 13 Kasım 1999).
  • Demirtaş CEYHUN “Ah, Şu Biz Kara Bıyıklı Türkler” E Yayınları, İstanbul, 1992.
  • Ahmet SAY “Müzik Ansiklopedisi” Cilt: 3, 1985.
  • Ali UÇAN “Geçmişten Günümüze - Günümüzden Geleceğe Türk Müzik Kültürü”, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, İstanbul, 2000.
  • Bahaeddin ÖGEL “Türk Kültür Tarihine Giriş” Kültür Bakanlığı Yayınları, cilt:9, 1991.
  • Şinasi TEKİN “Uygurlarda Musiki (Vang-Yen-Te'nin Sefaretnemesinde Anlattıkları)” Hayat Tarih Mecmuası, 1965, s. 75.
  • Girgin Tohumcu, Z.G., “Müziği Yazmak: Müzik Notasyonunun Tarih İçinde Yolculuğu” Nota Yayıncılık, İstanbul, 2006.
  • Masalcı Şahin, G. “Hititlerde Müzik” Z Dergisi.
  • Altınölçek, S. “Bizans Müziği” Akademik Bakış Dergisi, Sayı:36, 2013.
  • Baysal, O. “Erken Dönem Pisagorcularda Harmonia Düşüncesi ve Müzik Kuramı” Müzikte Kuram, Güz 2014, Sayı:10, 54-73.
  • Bora, U. “Bilim ve Sanatın Kesiştiği Temel Bir Nokta: Matematik ve Müzik İlişkisi”, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:15, Sayı:1, 2002, 53-68.
  • Sipahi, İ.T. “Hitilerde Dans-Müzik ve Günümüze Yansımaları” Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 2019, Cilt.1, Sayı 1, 71-97.
  • Jean Paul ROUX “Türklerin Tarihi”, Dergah Yayınları, 2020, s. 113 - 115.
  • Ethem Ruhi ÜNGÖR “Fârâbî’nin Mûsikî Yönü”, Uluslararası İbn Türk, Hârezmî, Fârâbî, Beyrûnî ve İbn Sînâ Sempozyumu Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara, 1990.
  • Mehmet Nuri Uygun “Safiyyüddin Abdülmü’min Urmevî ve Kitâbü’l – Edvârı” Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul, 1999.
  • Mehmet Nazmi Özalp “Türk Musikisi Tarihi –Derleme-“ Cilt: 1, TRT Müzik Dairesi Başkanlığı. Yayın No: 34, İstanbul, 1986.
  • Ahmet Hakkı Turabi “Ebû Ya‘kūb b. İshâk el-Kindî’nin Müzik Risâlelerinde Tesbit Edilen Terimler” MÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 25 (2003/2).
  • Ruhi Kalender “XV. Yüzyıla Kadar Arap, İran ve Türk Musikisinin Kısa Tarihçesi”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:39.
  • Yakup Fikret Kutluğ “Türk Musikisinde Makamlar – İnceleme” Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2000.
  • İlber ORTAYLI “Türklerin Tarihi” Kronik Kitap: 321, İstanbul, 2022.
  • Mehmet Ali KILIÇBAY “Felsefesiz Sanat, Oyunsuz Tarih” İmge Kitabevi, 1990.
  • Türkân ALVAN - M. Hakan ALVAN “Saz ve Söz Meclisi”, Şule Yayınları, İstanbul, 2016.
  • Halil İnalcık, “Has-bağçede ‘Ayş u Tarab - Nedimler Şâirler Mutrîbler”, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 4. Basım, İstanbul, 2018.
  • Bahaeddin ÖGEL “Halk Müziği Araştırmaları ve Türk Kültür Tarihi” Türk Halk Musikisinde Çeşitli Görüşler, Derleyen: Salih Turhan, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1992.
  • Güray, Doç. Dr. Cenk, Karadeniz, İsmet “Horasan’dan Keskin’e Bir Çığlık: Muharrem Ertaş - Kırat Bozlağı’nın Çok Katmanlı Analizi Üzerinden Orta Asya’da Anadolu’ya Âşıklık Geleneğinin İzini Sürmek” Milli Folklor, 2019, Yıl 31, Sayı 122.
  • Eugenia Popescu-Judetz “Türk Musikisi Kültürünün Anlamları” Çeviren: Bülent Aksoy, Pan Yayıncılık, İstanbul, 1996.
  • Cem BEHAR, “Klasik Türk Musikisi Üzerine Denemeler”, Bağlam Yayınları, İstanbul, 1987.
  • İsmail Aka, “Timur ve Devleti”, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1991.
  • Metin Eke, Erzincan Merkez İlçedeki Ezgilerle İdil-Ural Bölgesindeki Ezgilerin Mukayesesi ve Sonuçları (Sanatta Yeterlik, 1998), İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Opsiyonel Program BileşenleriYok

Ders Öğrenim Çıktıları

  1. Türk müziğinin kültürel kökeni hakkında tarihsel bilgiye sahip olunacaktır.
  2. Türk müziğinin coğrafi bölgelere göre tarihsel gelişimi hakkında bilgi sahibi olunacaktır.
  3. Türk müziğinin uygulama ve kuramsal tarihi hakkında bilgi sahibi olunacaktır.
  4. Türk müziğini tarihsel süreçte ilgili disiplinlerle karşılaştırmalı olarak değerlendirebileceklerdir.
  5. Türk müziği tarihi konularından biri hakkında bildiri sunumu yapabileceklerdir.

Ders Öğrenim Çıktısı & Program Çıktısı Matrisi

DÖÇ-1DÖÇ-2DÖÇ-3DÖÇ-4DÖÇ-5
PÇ-1-----
PÇ-2-----
PÇ-3-----
PÇ-4-----
PÇ-5-----
PÇ-6-----
PÇ-7-----
PÇ-8-----
PÇ-9-----
PÇ-10-----

Haftalık Konular ve İlgili Ön Hazırlık Çalışmaları

HaftaKonularÖn Hazırlık
1Türk kültür müzik tarihine giriş, başlangıç kabul edilen müzik kültürleri: Altaylar, Orta Asya Türk müzik kültürleri, Hunlar Dönemi / Gelişim Evreleri Kabul Edilen Türk Müzik Kültürleri: Göktürkler, Uygurlar.
2Antik Mezopotamya ve Anadolu medeniyetleri, Babil Uygarlığı, Antik Yunan Uygarlığı, Hitit Uygarlığı, Pers Uygarlığı, Bizans İmparatorluğu.
3Karahanlılar Dönemi, İshâk el-Kindî, Fârâbî, Gazneliler Dönemi, İbn-i Sînâ.
4Selçuklular Dönemi, Osmanlı Devletinin kuruluş yılları, 13. yüzyıldan itibaren Anadolu'da musiki ile ibadet, Alevi ve Bektaşi kültürü, Mevlevilik ve sema.
5Eğlence hayatında müzik, Safiyyüddin Abdülmü’min Urmevî, Timurlular Dönemi, Abdülkadir Meragî, 14. ve 15. yüzyıllarda Türk müziği, 14. yüzyılın müzik insanları: Sitaî, Şirazî, Sultan Veled, Yunus Emre, Şükrullah.
616. Yüzyılda Osmanlı-Türk Müziği
717. Yüzyılda Osmanlı-Türk Müziği: Ali Ufki, Kutb-i Nayi Osman Dede, Kûçek Derviş Mustafa Dede, Hafız Postası, Mustafa Itrî, Enfî Hasan Ağa, Kantemiroğlu.
8Ara Sınav 1 / Uygulama veya Konu Tekrarı
918. Yüzyılda Osmanlı-Türk Müziği: aşık musikisi, Lale Devri, Şeyhülislâm Es'ad Efendi, Ebû Bekir Ağa, Zaharya, Dilhayat Kalfa, Tanbûrî Mustafa Çavuş, Tab'î Mustafa Efendi, Sultan 3. Selim, Abdülbâkî Nâsır Dede, Hamparsum. Klâsik Türk Mûsikîsi Dönemi'nin özellikleri.
1019. yüzyıl Türk müzik geleneği, Muzika-i Humayun, Donizetti, Guatelli, 19. yüzyılın önemli müzisyenleri: Hacı Sadullah Ağa, Sultan II. Mahmud, Numan Ağa, Hamami-zade İsmail Dede Efendi, Şakir Ağa, Dellâl-zade, Zekâi Dede Efendi, Sultan Abdülaziz, Hacı Arif Bey. Çoklu Müzik Sanatı Döneminin özellikleri.
1120. yüzyılın Son Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi Başları Türk müzik geleneği, Sultan II. Abdülhamid, ses kayıt teknolojisinin ülkeye gelişi, Hafızlar, Tanbûrî Cemil Bey, Kantolar, Operetler, ilk Beyaz Perde müzikleri
12Osman Zeki Üngör ve İstiklâl Marşı, Bela Bartok ve Adnan Saygun, Dar'ül Elhan - Musiki Muallim Mektebi, Türk Beşleri, Tasnif Heyeti, Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve Cumhuriyet'in ilanıyla beraber yapılanan müzik politikası.
13Sunumlar
14Sunumlar
15Final

Değerlendirme Sistemi

EtkinliklerSayıKatkı Payı
Devam/Katılım
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Derse Özgü Staj
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği
Ödev140
Sunum/Jüri120
Projeler
Seminer/Workshop
Ara Sınavlar
Final140
Dönem İçi Çalışmaların Başarı Notuna Katkısı
Final Sınavının Başarı Notuna Katkısı
TOPLAM100

AKTS İşyükü Tablosu

EtkinliklerSayıSüresi (Saat)Toplam İşyükü
Ders Saati133
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Sınıf Dışı Ders Çalışması1310
Derse Özgü Staj
Ödev120
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği
Projeler
Sunum / Seminer120
Ara Sınavlar (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)
Final (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)120
Toplam İşyükü :
Toplam İşyükü / 30(s) :
AKTS Kredisi :
Diğer NotlarYok