| Dersin Amacı | Medrese İslam dünyasının en önemli yükseköğretim kurumudur. M.S. 9. ve 10.
Yüzyıllarda ortaya çıktığı bilinmektedir. İlk Müslüman Türk devletlerinde parlak bir
ilim ve kültür dünyasının oluşmasında medreselerin rolü büyüktür. Selçuklu ve
Osmanlı dünyasında da bir eğitim kurumu olarak medreseler hemen her bakımdan
karmaşık ve hayli yüksek düzeyli bir eğitim ortamı olmayı başarmıştır. Medresenin
teşkilat yapısı, personeli, ders programları, talebeleri, amacı, zihniyeti vb. hususlar
bu güne kadar detaylı açıklanmış değildir. Medrese eğitim tarihinin bilinmesi,
modern dönemdeki eğitim yeniliklerinin seyrini anlamada anahtar rol üstlenmektedir.
Bu derste başta İslam’ın ilk dönemindeki medreselerin program yapısı, zihniyeti ve
amacı ile Selçuklu ve Osmanlı dünyasındaki medreseler hemen her bakımdan
incelenecektir. |
|---|
| Dersin İçeriği | Bu dersin içeriği bir İslam eğitim kurumu olan medreseyi tarihsel derinlik ve coğrafi
genişlikte tanımak ve medresenin farklı bileşenleri hakkında temel bilgi sahibi
olmaktır. Medese, İslam’ın ilk dönemlerinden beri oluşmuş bir eğitim kurumudur.
Çok farklı coğrafyalara dağılmış ve değişik pratikler ve buna mukabil de zengin bir
ürün ortaya çıkarmıştır. Her ne kadar modern dönemde medreseler geri olanda
kalmış olsa da hem dünya eğitim tarihinin hem de Türk ve İslam eğğitim tarihinin
önemli kurumlarından biri olma durumunu muhafaza etmektedir. Bu derste başta
Türklerin medrese tecrübeleri başta olmak üzere, diüer ülkelerin medrese
tecrübelerini tanımak temel hedefler arasındadır. |
|---|
| Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar | - George Makdisi. Ortaçağ’da Yüksek Öğretim, İslam Dünyası ve Hıristiyan Batı,
(Tercüme ve İnceleme: Ali Hakan Çavuşoğlu, Tuncay Başoğlu), İstanbul: Klasik
Yayınları, 2012.
- Michael Chamberlain. Ortaçağda Bilgi ve Sosyal Pratik, Şam 1190-1350, (Çeviren:
Büşra Kaya), İstanbul: Klasik Yayınları, 2014.
- Osmanlı Eğitim Mirası, Klasik ve Modern Dönem Üzerine Makaleler, (Hazırlayan:
Mustafa Gündüz), Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2013.
- İsmail Hakkı Uzunçarşılı. Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilâtı, Ankara: Türk Tarih
Kurumu Yayınları, 1988.
- Abdurrahman Atçıl. Erken Modern Osmanlı İmparatroluğu’nda Âlimler ve Sultanlar
(Çeviren: Gürzat Kami), İstanbul: Klasik Yayınları, 2019.
- İsmail Güleç, Medrese Üniversite midir? Karşılaştırmalı Bir Okuma, İstanbul: 2024.
- Ekmeleddin İhsanoğlu, Medreseler neydi, Ne Değildi?, İstanbul: 2019.
|
|---|
