Ders AdıKodu Yerel KrediAKTS Ders (saat/hafta)Uygulama (saat/hafta)Laboratuar (saat/hafta)
Türk Dil Bilgisi 1TRO193122200
ÖnkoşullarYok
YarıyılGüz
Dersin DiliTürkçe
Dersin SeviyesiLisans
Dersin TürüZorunlu @ Türkçe Eğitimi Lisans Programı
Ders KategorisiTemel Meslek Dersleri
Dersin Veriliş ŞekliYüz yüze
Dersi Sunan Akademik BirimTürkçe ve Sosyal Bilgiler Eğitimi Bölümü
Dersin KoordinatörüHasan Mesut Meral
Dersi Veren(ler)Hasan Mesut Meral
Asistan(lar)ı
Dersin AmacıBu dersin amacı, Türkçe dilbilgisinin temel alanlarından olan ses bilgisi alanını tanıtmaktır. Türkçe ses bilgisinin temel konuları anlatılacak, Türkçenin sesleri, seslerin oluşumu, boğumlanma noktaları, ses olayları, ses kısıtlamaları gibi konularda detaylı bilgi verilecektir. Doğal dillerin ses oluşum düzeneklerinden bahsedilecek, vurgu, tonlama gibi alt alanlar hakkında da bilgi verilecektir.
Dersin İçeriğiTürkçenin tarihsel gelişimi ve yayılma alanı; Türk dilleri ailesi; Türkiye Türkçesinin ses bilgisi özellikleri; sesler (ünlü ve ünsüzler), ünlü ve ünsüzlerin özellikleri; ses uyumları (ünlü uyumu, ünsüz uyumu); ses (ünlü ve ünsüz) değişmeleri (darlaşma, yuvarlaklaşma, benzeşme, ayrışma, türeme, düşme, ötümlüleşme, ötümsüzleşme, kaynaşma, ünlü çatışması, ikizleşme), kaynaştırma ünsüzleri, bağlantı ünlüsü; hece; yazım bilgileri, tarih boyunca kullanılan Türk alfabeleri; yazımın önemi ve gerekliliği; ses değişmelerinin yazıda gösterilmesi; hecelerin yazılışı, satır sonlarında sözcüklerin hecelere bölünerek yazılışı; yazım uygulamaları.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
  • Özsoy, A. Sumru, Türkçenin Yapısı 1: Sesbilim. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 2002.
  • Göksel, A. and Kerslake, C. Turkish: a comprehensive grammar. London, Oxford University Press, 2005.
Opsiyonel Program BileşenleriYok

Ders Öğrenim Çıktıları

  1. Dilin doğası üzerine genel bilgi, ses bilgisi üzerine ise detalı bilgi sahibi olur.
  2. Türkçedeki sesbilgisel süreçleri derinlemesine analiz eder.
  3. Türkçedeki sesbilgisel süreçleri dünya dilleri ile karşılaştırır.
  4. Vurgu, tonlama gibi sesbilgisel konuları detaylı olarak öğrenir.
  5. Ses bilgisinin diğer çalışma alanları ile ile ilişkisi hakkında bilgi sahibi olur. Gerektiğinde disiplinler arası çalışma yapabilir.
  6. Dilbilgisine eleştirel bakabilir, Türkçe gramerin sorunları hakkında tartışabilir.

Ders Öğrenim Çıktısı & Program Çıktısı Matrisi

DÖÇ-1DÖÇ-2DÖÇ-3DÖÇ-4DÖÇ-5DÖÇ-6

Haftalık Konular ve İlgili Ön Hazırlık Çalışmaları

HaftaKonularÖn Hazırlık
1Giriş, ses, ses bilgisi, ses bilgisi çalışma alanı-
2Ses oluşumu- hava akımı düzenekleriDers kitabı 1. bölüm
3Ünsüzler- boğumlanma noktasıDers kitabı 2. bölüm
4Ünsüzler- boğumlanma şekliDers kitabı 2. bölüm
5Ünlüler- üç parametreDers kitabı 3. bölüm
6Ünlüler- uzunluk-kısalıkDers kitabı 3. bölüm
7Ses olayları- ünsüzlerDers kitabı 8-9. bölümler
8Ara Sınav 1 / Uygulama veya Konu Tekrarı
9Ses olayları-ünsüzlerDers kitabı 8-9. bölümler
10Ses olayları-ünlülerDers kitabı 8-9. bölümler
11Ses olayları-ünlülerDers kitabı 8-9. bölümler
12VurguDers kitabı 4. bölüm
13Ezgi-ezgilemeDers kitabı 5. bölüm
14Hece yapısıDers kitabı 7. bölüm
15Final

Değerlendirme Sistemi

EtkinliklerSayıKatkı Payı
Devam/Katılım7010
Laboratuar00
Uygulama00
Arazi Çalışması00
Derse Özgü Staj00
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği00
Ödev220
Sunum/Jüri00
Projeler00
Seminer/Workshop00
Ara Sınavlar130
Final140
Dönem İçi Çalışmaların Başarı Notuna Katkısı
Final Sınavının Başarı Notuna Katkısı
TOPLAM100

AKTS İşyükü Tablosu

EtkinliklerSayıSüresi (Saat)Toplam İşyükü
Ders Saati132
Laboratuar00
Uygulama00
Arazi Çalışması00
Sınıf Dışı Ders Çalışması52
Derse Özgü Staj00
Ödev15
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği00
Projeler00
Sunum / Seminer00
Ara Sınavlar (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)110
Final (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)120
Toplam İşyükü :
Toplam İşyükü / 30(s) :
AKTS Kredisi :
Diğer NotlarYok